Finansal okuryazarlık, bireyin finansal refahı ve genel yaşam kalitesi üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilecek kritik bir yaşam becerisidir. Bireylerin bilinçli kararlar almaları ve finansal hedeflerine ulaşmaları için finansal terimler ve kavramlar konusunda kendilerini sürekli olarak eğitmeleri önemlidir.
Paranfil olarak, finansal okuryazarlığınızı artırabileceğiniz 9 temel finans terimini sizler için listeledik.
Faizden varlıklara, kripto paradan kredi notuna kadar öğrenebileceğiniz finans terimleriyle para yönetimi becerilerinizi geliştirebilirsiniz.
Finansal okuryazarlık niçin önemlidir?
Finansal okuryazarlık bilginiz, yatırım yaparken yanlış kararlar vermenizi ya da yanlış yatırımlardan dolayı mali kayıplar yaşamanızı engelleyebilir. Finansal okuryazarlığın önemlerinden bazıları şunlardır:
- Bilinçli finansal kararlar verme: Finansal okuryazar bilgisine sahip olanlar,, amaçları ve değerleri ile tutarlı finansal kararlar alabilirler. Bu, ne kadar harcayacağınız, tasarruf edeceğiniz, yatırım yapacağınız ve ödünç alacağınızla ilgili seçimleri içerebilmektedir.
- Finansal tuzaklardan kaçınma: Finansal okuryazarlık, insanlara yüksek faizli borç, aşırı harcama ve yatırım dolandırıcılığı gibi tipik finansal risklerden kaçınmada yardımcı olabilir.
- Yaşam kalitesini artırma: Finansal okuryazarlık, finansal belirsizliğin getirdiği stresi azaltarak ve insanlara finansal hedeflerine ulaşmak için ihtiyaç duydukları bilgi ve becerileri vererek yaşam kalitenizi artırabilir.
- Uzun vadeli zenginlik yaratma: Finansal okuryazarlığa sahip kişiler, nasıl verimli bir şekilde tasarruf edeceğini ve yatırım yapacağını bilerek, uzun vadeli zenginlik yaratmaya yardımcı olabilir. Bileşik faiz ve çeşitlendirme gibi finansal terimleri anlamak bunun bir parçasıdır.
- Ekonomiye katkı: Finansal okuryazarlık, sorumlu finansal davranışı teşvik ederek ve finansal kriz riskini azaltarak ekonominin genel sağlığına da katkıda bulunabilmektedir..
9 temel finans terimi
Finansal okuryazarlığınızı artırabilecek dokuz temel finans terimi şunlardır:
- Varlık: Bir varlık, sahip olunabilen veya kontrol edilebilen ekonomik değeri olan bir kaynaktır. Bir Blokzinciri üzerine inşa edilmiş bir platformda satın alınabilen veya alınıp satılabilen BTC veya başka bir kripto para birimi gibi bir dijital varlık, kripto para birimleri bağlamında bir varlık olarak adlandırılır. Hisse senetleri, tahviller veya gayrimenkul gibi geleneksel varlıklara benzer şekilde, bu dijital varlıklar sıklıkla bir değer deposu olarak görülür. Bununla birlikte, kripto para birimleri, genellikle oldukça değişken oldukları ve büyük fiyat dalgalanmalarına maruz kalabildikleri için yüksek riskli bir yatırımdır.
- Yükümlülük: Bir bireyin veya kuruluşun başka bir tarafa borçlu olduğu mali bir yükümlülük veya borçtur. Kripto para birimleri bağlamında bir yükümlülük, bir bireyin veya kuruluşun kripto para birimini geri ödemesi veya iade etmesi gereken herhangi bir yükümlülüğü ifade eder. Örneğin, birisi bir borç verenden kripto para birimi ödünç alırsa, ödünç alınan kripto para birimi artı borç verene faizini geri ödemekle sorumlu olacaktır. Benzer şekilde, müşteri parasını geri alana kadar, bir kripto para borsası tarafından tutulan tüm fonlar bir yükümlülük olarak görülecektir.
- Net değer: Bir bireyin varlıklarının toplam değerinden yükümlülüklerinin çıkarıldığında ortaya çıkan değerdir. Pozitif bir net değer, bir bireyin varlıklarının yükümlülüklerini aştığını gösterirken, negatif bir net değer bunun tersini gösterir. Net değeri anlamak, finansal sağlığı değerlendirmek ve uzun vadeli finansal hedefler için plan yapmak için önemlidir.
- Bütçe: Belirli bir süre boyunca beklenen gelir ve giderleri özetleyen bir plandır. Harcamaları takip etmek ve paranın sorumlu bir şekilde harcandığından emin olmak için bir bütçe gereklidir. Örneğin aylık bir bütçe, bir işten elde edilen geliri ve kira, kamu hizmetleri ve bakkaliye gibi şeylerin maliyetlerini içerebilir. Bütçe, insanların paralarını daha iyi yönetmelerine ve fazla harcamayı önlemelerine yardımcı olabilir.
- Faiz: Genellikle yüzde olarak ifade edilen borçlanma maliyetidir. Kredinin veya kredi aracının türüne göre faiz oranı değişebilmektedir. Örneğin, bir kredi kartı, ödenmemiş bakiyeler için %18’lik bir faiz oranı uygulayabilir. Yüksek faizli borç almaktan kaçınmak ve akıllıca borçlanma kararları vermek için faiz oranlarını anlamak çok önemlidir. Kripto para birimleri bağlamında “faiz”, kripto yatırımlarından Staking yoluyla kazanılan faiz ve borç verenlerin kripto varlıklarından borç alanlara ödünç vererek kazandıkları faiz dahil olmak üzere iki farklı şeyi ifade edebilir.
- Kredi notu: Ödeme geçmişi, kredi kullanımı ve kredi geçmişinin uzunluğu gibi değişkenlere bağlı olarak, kredi puanı, bir kişinin kredi itibarının sayısal bir göstergesidir. Yüksek bir kredi puanı, krediler, kredi kartları ve diğer finansal kalemlerde daha iyi şartlara yol açabilir. Örneğin, 700 veya daha yüksek bir Fair, Isaac and Company (FICO) puanı genellikle olumlu olarak kabul edilir. Kripto para birimleri merkezi olmayan ve yerleşik kredi sistemleriyle ilgisiz olduğundan, kripto para birimleri alanında bir kredi puanının tam bir benzeri yoktur. Yine de bazı kripto para ödünç alanlar ve borç verenler, Blokzinciri teknolojisi üzerine inşa edilmiş alternatif kredi puanlama modellerini kullanarak kredi değerliliğini belirleyebilir. Örneğin, bir kripto para birimi borç vereni, bir borç alanın kredi değerliliğini, ödeme geçmişi, işlemlerinin hacmi ve büyüklüğü ve kripto varlıklarına ne kadar süredir sahip oldukları gibi ayrıntıları dikkate alarak Blokzinciri işlem geçmişine göre değerlendirebilir. Ek olarak, bazı kripto para ödünç verme hizmetleri, borçlulardan teminat olarak kripto para isteyebilir, bu da temerrüde düşme olasılığını azaltabilir ve borç verenlere daha fazla koruma sağlayabilir.
- Kripto para birimi: Güvenlik için kriptografi kullanan ve merkezi olmayan, Blokzinciri tabanlı bir sistemde çalışan dijital veya sanal bir para birimini ifade eder. Bitcoin gibi kripto para birimleri merkezi bir otoriteye ihtiyaç duymadan eşler arası işlemlere izin vererek geleneksel fiat para birimine bir alternatif sunar ve mal ve hizmet satın almak, yatırım yapmak ve sınırlar ötesi para gönderip almak gibi çeşitli finansal işlemler için kullanılabilir.
- Enflasyon: Mal ve hizmet fiyatlarının genel düzeyinin yükselme hızıdır. Zamanla, enflasyon paranın satın alma gücünü azaltabilir ve tasarruflar ve yatırımlar üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Örneğin, enflasyon %2 ise, bugün yapılan 100 dolarlık bir satın alma, yılda 102 dolara mal olur. Bilgiye dayalı finansal kararlar almak ve geleceğe hazırlanmak için enflasyonu anlamak çok önemlidir.
- Çeşitlendirme: Yatırımları farklı varlıklara veya varlık sınıflarına yaymayı içeren bir risk yönetimi stratejisidir. Zaman içinde çeşitlendirme, riski azaltmaya ve kârı artırmaya yardımcı olabilir. Herhangi bir sektördeki kayıp riskini azaltmak için bir yatırımcı, hisse senetleri, tahviller, kripto para birimleri ve gayrimenkul yatırımları yaparak portföyünü çeşitlendirebilir. Yatırım riskini azaltmak ve uzun vadeli servet biriktirmek için çeşitlendirmeyi anlamak çok önemlidir.
