Herhangi bir merkeze veya kişiye bağlı olmayan blokchain , bir bilgisayar ağının düğümleri arasında paylaşılan dağıtılmış bir veritabanıdır. Bir veritabanı gibi bilgileri elektronik olarak dijital biçimde saklamaktadır. Blok zincirleri, güvenli ve merkezi olmayan bir işlem kaydını tutmak için Bitcoin gibi kripto para sistemlerindeki önemli rolleri ile bilinmektedirler. Blok zincirinin getirdiği en önemli yeniliklerden biri, bir veri kaydının aslına uygunluğunu, güvenliğini garanti etmesi ve güvenilir bir üçüncü tarafa ihtiyaç duymamasıdır.
Blockchain’in Tarihi
Blockchain teknolojisi ilk olarak 1991 yılında bir araştırma projesi kavramı olarak önerilmiştir. Blockchain teknolojisinin arkasında bulunan fikir, 1991 yılında bilim adamı Stuart Haber ve W. Scott Stornetta tarafından tanımlanmıştır. Blockchain teknolojisi o tarihlerde sadece dokümanların ilerleyen zamanlarda değiştirilmemesi için zaman damgalaması amacı ile kullanılmıştır.
İlginizi Çekebilir
Sistemsel olarak oldukça verimli bir hale getirilen blockchain teknolojisi 1992 yılında geliştirilmeye devam edilmiştir. Yapılan geliştirmelerin ardından bu teknoloji kullanılmamış ve patenti 2004 yılında, Bitcoin’in başlangıcından dört yıl önce sona ermiştir.
İlginizi Çekebilir: Golden Cross ve Death Cross Nedir?
Blockchain Teknolojisi Nasıl Çalışır?
Blok zinciri, dijital bilgilerin kaydedilmesine ve dağıtılmasına izin verir ancak buraya kaydedilen bilgiler değiştirilemez veya düzenlenemez. Bu şekilde, bir blok zinciri, değişmez defterlerin veya değiştirilemeyen, silinemeyen veya yok edilemeyen işlem kayıtlarının temelini oluşturur. Bu nedenle blockchain, dağıtılmış defter teknolojisi (DLT) olarak da bilinir.
Bu defter üzerindeki her işlem eşler arası bilgisayar ağları tarafından bağımsız bir şekilde doğrulanır, zaman damgalıdır ve büyüyen bir veri zincirine eklenir. Bu veriler zincire eklendikten sonra değiştirilemez. Bu nedenle blockchain teknolojisi son derece güvenli bir ortamdır.
Merkezi olmayan bir ağa dayanan internete benzetilen blockchain teknolojisi senkronize işlemleri izlemek, duyurmak ve koordine etmek için düğüm olarak adlandırılan bir dizi bağımsız bilgisayarda var olan dağıtılmış bir defter kullanmaktadır. Bu, her şeyi merkezi bir defterde izlemekten veya borsaya dayanan geleneksel ticaret modellerinden farklı bir yapıya sahiptir.
Merkeziyetsiz blok zincirlerinde bulunan her düğüm, sürekli olarak kaydedilen yeni verileri bloklar halinde düzenler ve birbirine zincirler. Herhangi biri herhangi bir düğümde bulunan verileri değiştiremez veya silemez. Blockchain’in temel güvenlik özelliklerinden biri zincirin yalnızca eklenebilir olmasıdır.
Blockchain’de İşlem Süreci
- Yeni bir işlem girilir.
- İşlem daha sonra dünya çapında dağıtılmış eşler arası bir bilgisayar ağına iletilir. Bu ağ işlemlerin geçerliliğini doğrulamak için denklemleri çözer.
- Meşru işlemler oldukları onaylandıktan sonra, bloklar halinde kümelenirler.
- Bu bloklar daha sonra kalıcı olan tüm işlemlerin uzun bir geçmişini oluşturarak birlikte zincirlenir. Ve işlem tamamlanır.
Blockchain’in Özellikleri Nelerdir?
Blockhain teknolojisinin öne çıkan birkaç özelliği bulunmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir:
- Güvenilirlik
- Merkeziyetsizlik
- Şeffaf ve değiştirilemezlik
- Hızlı olması
Blochain’in ön plana çıkan özellikleridir.
İlginizi Çekebilir: HODL Nedir?
Blockchain ve Güvenlik
Blockchain teknolojisi verileri kötü niyetli kişiler tarafından çalınmaya karşı korurken aynı zamanda verilerin üçüncü partilere satılmasına karşı da korumaktadır. Gücü her zaman kullanıcıya vermeyi hedefleyen blok zincir teknolojisinde dijital kimlik verileri ve ayak izleri en değerli varlıklardan biridir ve sadece kişiye aittir. Blockchain teknolojisinde uygulamalar açık kaynaklı ve şeffaftır.
Merkeziyetsizdir
Genellikle yapılan işlemler için devlet veya banka gibi düzenleyici kurumların onayına ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak blockchain ile işlemler devlet gibi düzenleyici kurumlar ile değil kullanıcıların karşılıklı mutabakatı ile yapılmaktadır. Bundan dolayı işlemler daha hızlı, daha güvenli ve daha sorunsuz gerçekleşmektedir.
Şeffaf ve Değiştirilemezdir
Blok zincirinin diğer önemli özellikleri arasında değişmezlik ve şeffaflık bulunmaktadır. Blockchain teknolojisinde söz edilen değişmezlik bir blok zincirinde yeni bilgilerin yalnızca önceki verilere eklenebileceğini öne sürer. Bilgileri blockchain ağına ekledikten sonra değiştirmek veya silmek mümkün değildir. Şeffaflık ise herhangi bir ağ katılımcısının defterdeki değişiklikleri denetleyebileceği gerçeğiyle blok zincirindeki belirgin faktörler arasında yer almaktadır.
Blockchain ve Temel Veri Tabanı Arasındaki Farklar
Tipik bir veritabanı ile bir blok zinciri arasındaki temel farklardan biri, verilerin nasıl yapılandırıldığıdır. Bir blok zinciri, bilgi kümelerini bloklar halinde tutmaktadır. Blokların belirli depolama kapasiteleri vardır ve dolduruldukları zaman kapatılırlar. Daha sonrasında ise önceden doldurulmuş bloğa bağlanarak blok zinciri olarak bilinen bir veri zinciri oluşturulmaktadır.
Her blok kendinden bir önceki bloğun üzerine inşa edilir ve kendisini bir önceki bloğa bağlayan bazı bilgiler içermektedir. Oluşan en güncel bloğu baz alarak bu bloğun en sonda bulunan bloğun üzerine eklendiğini kontrol edebiliriz. Yani oluşan zincir üzerinde sıra ile geri giderek genesis bloğu olarak da adlandırılan blockchainin ilk bloğuna erişim sağlayabiliriz.
Bu duruma bir örnek verelim: İki sütundan oluşan bir çizelgeniz olduğunu düşünün ve ilk satırın ilk hücresine kaydetmek istediğiniz veriyi girin. Girdiğiniz ilk hücrenin ilk verisi iki harfli bir simgeye dönüştürülür ve bu simge bir sonraki verinin bir kısmını oluşturur. Bu örnekteki ilk iki harfli simge olan LY, bir sonraki satırdaki hücreyi doldururken kullanılır. Bu durumda eğer girilen ilk veri değişirse ardından gelen tüm hücrelerde de farklı kombinasyon elde edilir.
| abcAA | LY |
| defLY | MN |
| ghıMN | XP |
| jklXP | JS |
| mnoJS | TX |
Şimdi son satıra bakalım. En son simgemizin TX olduğunu görmekteyiz. Blockchain üzerinde geriye dönük işlenmiş bilgileri silemez veya değiştiremeyiz. Şimdi de ilk hücrede bulunan veriyi değiştirdiğimizi varsayalım. Eğer o veriyi değiştirirsek farklı bir simge elde ederiz. Böylece ikinci bloğumuzda yer alan verilerde değişir. Bir blok zincirinin kendine ait olan önemli özelliklerinden biride verinin nasıl ekleneceğine ait kurallarının bulunmasıdır. Blok zinciri üzerine veri bir kez kaydedildiği zaman kayıt altına alınan bu veriyi silmek veya değiştirmek neredeyse imkansızdır. Bir veri tabanı genellikle verilerini tablolar halinde yapılandırmaktadır. Bir blok zinciri ise adından da anlaşılacağı üzere verileri birbirine dizilmiş bloklar halinde yapılandırmaktadır.
