Finans ve yatırım sektörünün teknolojik gelişmeyle birlikte değişimi sonucu hayatımıza yeni kavramlar giriyor. Bu kavramların araştırılması konusunda kaynakların yetersiz olması ise öğrenmemizi zorlaştırabiliyor ancak üzülmenize gerek yok. Bu yazımızda Web3 ve DeFi arasındaki temel farka basitçe göz atacağız.
Web3 nedir ve nasıl çalışır?
Zaman içinde internetin gelişmesiyle birlikte insanların özellikle finans alanında teknolojiyle etkileşim biçimleri önemli ölçüde değişti. Bu gelişmelerin sınıflandırılması Web1, Web2 ve Web3 olarak bilinir.
Web1, esasen 1990’lardan 2000’lere kadar internetin ilk tekrarıdır. Web siteleri çoğunlukla statik HTML sayfalarından oluşuyordu ve etkileşimli değildi. Finansal işlemleri barındıracak herhangi bir altyapı kurulmamıştı.
Web2, internetin daha etkileşimli olmaya başladığı zamandır. Mobil uygulamalar, sosyal medya ve çevrimiçi içerik tüketimi ile karakterize edilen bir çağ. İnternet üzerinden fiat işlemleri yapılabilir hale getirildi.
Ancak bu süre zarfında, veri gizliliği ihlalleri ve büyük bilgisayar korsanı saldırıları gibi birkaç güvenlik açığı vardı. İnsanlar, üçüncü taraflara kişisel bilgileri konusunda güvenmekten vazgeçmiş ve bilgilerinin satıldığını öğrenmişlerdi.
Web3, Web2’de bulunan temel sorunları çözmek için devreye girdi. işletmelere güvenmek yerine, blok zincir teknolojisi aracılığıyla kullanıcılara bir sahiplik duygusu sağlıyor. Merkezsizleştirmenin ön planda olduğu Web3, Bitcoin (BTC) ve diğer kripto para birimleri; merkezi olmayan uygulamalar (DApp’ler) ve DeFi’nin ortaya çıkışını gördü.
Web3 ile kullanıcılar, blockchain teknolojisi ve merkezi olmayan depolama sayesinde verileri üzerinde bir kez daha kontrol sahibi oluyor. Ayrıca, hangi tarafların bilgilerine erişebileceği konusunda tam takdir yetkisine de sahip oluyorlar.
DeFi nedir ve nasıl çalışır?
Merkezi olmayan finans (DeFi), banka gibi merkezi bir otoriteden bağımsız olarak çalışan ve kullanıcıların birbirleriyle doğrudan finansal işlem yapmalarını sağlayan bir finansal sistem türüdür. Bu, akıllı sözleşmelerle yönetilen borç ve kredi verme gibi eşler arası (P2P) işlemleri içerir.
DeFi, verilerimiz ve varlıklarımız üzerinde çok fazla kontrole sahip olduğu düşünülen hükümet veya bankalar gibi merkezi kurumlarla mücadele etme çabasıdır. DeFi, tüm kullanıcıların sisteme katılmasına izin verir ve işlemlerin bir kurum tarafından yetkilendirilmesi gerekmez.
DeFi’nin kendine özgü bir özelliği daha vardır: şeffaflık; tüm işlemlerin sistemdeki herkes tarafından görünmesini sağlar.
DeFi’nin ekosistemi şunlardan oluşur:
Katman 1
Katman 1 (Layer 1), DeFi tokenlerinin, protokollerinin, uygulamalarının ve akıllı sözleşmelerin oluşturulduğu temel ağ veya blok zinciridir. Katman-1 ağlarına örnek olarak Ethereum, Bitcoin, BNB Smart Chain ve Polkadot verilebilir.
Merkezi olmayan borsalar
Merkezi olmayan bir borsa (DEX), kullanıcıların merkezi bir sistem veya yetkili üçüncü tarafların katılımı olmadan dijital varlıkları satın alabileceği, satabileceği ve ticaret yapabileceği bir platformdur. Merkezi kuruluşlar yerine akıllı sözleşmeler – bilgisayar kodunda ifade edilen kendi kendini yürüten sözleşmeler – onların yerini alıyor.
Toplayıcılar ve cüzdanlar
Toplayıcılar, kullanıcıların karı en üst düzeye çıkarmak için çeşitli verim-toplama platformlarındaki varlıkları yönetmesine izin veren merkezi olmayan arayüzlerdir. Örneğin RocketX ve 1inch, likiditeye erişim sunan toplayıcılardır. RocketX’te, tek bir tıklama ile bir cüzdandan takas yapılabilir ve farklı bir cüzdanda tokenler alınabilir, bu da kullanıcıların hem merkezi hem de merkezi olmayan platformlarda gezinebilmesine olanak tanır.
Merkezi olmayan pazar yerleri
Bir borsa yerine, merkezi olmayan pazar yerleri, kullanıcıların bir aracıya ihtiyaç duymadan birbirleriyle eşler arası işlemler yapmasına izin verir.
DeFi, Web3’ün bir parçası mı?
DeFi, geleneksel finansal sistemlerde bulunmayan yeni değer ve fayda biçimleri sağlayan Web3 içinde gelişmekte olan bir finansal sistemdir.
Web3, internet için yeni bir paradigmadır. Kullanıcılara kendi verilerinin, kimliklerinin ve paralarının kontrolünü vererek interneti daha adil ve merkezi olmayan hale getirmek için blockchain teknolojisinin kullanılmasına dayanır.
Merkezi olmayan finans (DeFi), geleneksel finansal sistemlerde bulunmayan yeni değer ve fayda biçimleri sağlayan Web3 içinde gelişmekte olan bir finansal sistemdir. Web3 ile DeFi arasındaki temel fark, DeFi’nin Ethereum gibi mevcut akıllı sözleşme platformları üzerine inşa edilmiş olması, Web3’ün ise internet üzerine inşa edilmiş olmasıdır.
Esasen, DeFi ve merkezi olmayan internet (Web3), teknolojik inovasyonun iki ayrı ama birbiriyle ilişkili alanıdır. Her ikisi de, merkezi muadillerine göre daha merkezi olmayan ve güvenli alternatif bir internet veya finans sürümü oluşturmayı içerir.
