Kripto saklayıcıları, mevduat sahiplerine ödeme yeterliliklerini göstermek için rezerv kanıtı denetimleri yoluyla kripto para varlıkları hakkında halka açık tasdikler oluşturur.
Kurumsal ve bireysel yatırımcıların dijital varlıklara olan ilgisinin artmasıyla saklama seçenekleri de paralel bir büyüme yaşadı. Sonuç olarak, pazar değiştikçe farklı saklama seçenekleri gelişti ve yeni sağlayıcılar, belirli pazarlar ve teklifler için en etkili yapıları ve kontrolleri oluşturmak için çalışıyor.
Kendi kendine saklama (self-custody), takas cüzdanları ve üçüncü taraf saklayıcılar, kullanıcıların kripto para birimlerini korumaları için mevcut olan çeşitli seçeneklerdir. Dijital varlıklar dünyasındaki saklayıcılar, geleneksel finansal piyasalara benzer şekilde çalışırlar; birincil görevleri, varlık sahibi adına özel anahtarı tutarak yetkisiz erişimi önleyerek müşterilerinin varlıklarıyla ilgilenmek ve onları korumaktır.
Ancak bu tür çabalara rağmen, FTX’in (kripto para borsası ve kripto hedge fonu) çöküşü ve Three Arrows Capital’in (kripto para hedge fonu) tasfiyesi gibi olaylar kripto para birimi endüstrisini şok etti. İnsanlara kripto saklayıcılarının güvenilirliğini ve bütünlüğünü sorgulattılar.
Saklama görevlilerinin finansal sağlamlığını sağlamak için bir rezerv kanıtı (PoR) denetimi, şirketin zincir üzerindeki varlıklarının bilançoda listelenen müşteri varlıklarıyla aynı olduğunu doğrular ve müşterilere işin devam edecek kadar ödeme gücüne sahip ve likit olduğu konusunda güvence verir.
Bu yazı rezerv ispatı denetiminin ne olduğunu, rezerv ispatının neden önemli olduğunu, rezerv ispatına nasıl erişileceğini ve rezerv kanıtının nasıl doğrulanacağını açıklayacak.
Rezerv kanıtı (PoR) nedir?
Geleneksel finansta rezervler, bir şirketin öngörülemeyen durumlarda kullanılmak üzere bir kenara bırakılan kârlarıdır. Buna karşılık, kripto alanında, bir rezerv kanıtı, denetlenen kuruluşun mudilerinin tüm bakiyelerini desteklemek için yeterli rezervlere sahip olduğunu doğrulamak için üçüncü bir tarafça yürütülen bağımsız bir denetim anlamına gelir.
Güvenilir ve deneyimli dijital varlık hizmet sağlayıcıları için rezerv kanıtı denetiminden geçmek, düzenleme sürecinde kritik bir adımdır. PoR denetimi, müşterilere ve kamuya, emanetçinin yeterince likit ve ödeme gücüne sahip olduğunu ve fonlarının mevcudiyeti konusunda şeffaflık sağlayarak istedikleri zaman para çekebileceklerini garanti eder.
Bir rezerv kanıtı denetimi, mutlak varlık desteği sağlayarak müşterileri elde tutabilecekleri ve operasyonlarına olan güveni artırabilecekleri için, koruyucu olarak hareket eden kripto şirketlerine de fayda sağlar. Ayrıca, PoR aracılığıyla, merkezi borsaların mudilerin parasını diğer şirketlere yatırması yasaklanarak işletmelerin tüketici varlıklarından elde ettikleri getirileri maksimize etme riski en aza indirilir. Ek olarak, böyle bir denetim, 2007-2008’deki büyük mali kriz gibi olayların meydana gelme olasılığını da önlemeye yardımcı olur.
Rezerv kanıtı denetimi nasıl çalışır?
Bir ihtiyat kanıtının nasıl çalıştığını anlamadan önce, genel denetim sürecine göz atalım. Genel olarak denetim, bir borsanın ödeme gücünü değerlendirmelidir, bu da yalnızca iki sonuç doğurur: ya varlıkları yükümlülüklerini aşarsa borsa borçlarını ödeyebilir veya diğer tüm durumlarda iflas eder. Ancak, bir borsanın kesirli rezervler göstermesi gerektiğinde olduğu gibi, bu ikili sonucun yetersiz olduğu durumlar olduğu düşünülebilir.
Kısmi rezervler söz konusu olduğunda, bir borsa mevduatının bir kısmı rezervde tutulur ve geri çekilme için anında erişilebilir hale getirilir (nakit ve diğer yüksek likit varlıklar olarak), kalan fon bakiyesi borç alanlara ödünç verilir.
PoR denetimleri nasıl yapılır?
Rezerv kanıtı denetim süreci, genellikle bir kripto saklayıcısının bilançosundaki varlıkların müşterilerinin varlıklarını dengelemek için yeterli olduğunu doğrulamak için üçüncü taraf bir denetçi tarafından gerçekleştirilir. Aşağıdaki adımlar sürece dahil edilir:
- Dış denetçi veya denetim firması başlangıçta kurumun bakiyelerinin anonimleştirilmiş bir anlık görüntüsünü alır. Bir denetçi, bu bakiyeleri saklama verilerini içeren ve Hash kodları kullanılarak doğrulanan birkaç dala ayrılan bir Merkle ağacında düzenler.
- Denetçi daha sonra, her hesap sahibinin ayırt edici imzalarını kullanarak bireysel kullanıcı katkılarını toplar.
- Bir sonraki adım, müşterilerin varlıklarının tam rezerv bazında tutulup tutulmadığını doğrulamayı içerir – yani bireysel katkıda bulunanların rapor edilen bakiyeleri en azından Merkle ağacından elde edilenlere eşittir. Dijital imzaların Merkle ağacı kayıtları ile karşılaştırılmasıyla yapılır.
PoR denetiminden sonra, kullanıcılar kendi işlemlerini doğrulayabilir. Örneğin, herhangi biri kripto varlıklarını Binance’te tuttuysa, Binance web sitesine giriş yapıp “Cüzdan”a ve “Denetim”e tıklayarak Merkle yaprağını ve Kayıt Kimliğini bulabilir.
Bir sonraki adım, denetim türünü, kapsanan varlıkları, Kayıt Kimliğinizi ve Binance’in rezerv kanıtı denetimine ilişkin bir denetçi tasdik raporunda yer alan varlık bakiyelerinizi doğrulamak için denetim tarihini seçmektir.
Rezerv kanıtı denetimlerinin faydaları
PoR denetiminin çeşitli avantajları vardır, çünkü borsaların zincir üzerinde kripto para tutmasının kullanıcıların bakiyelerine karşılık geldiğini ortaya koymaktadır. Örneğin, rezerv kanıtı denetimi yoluyla, Wrapped Bitcoin (wBTC) gibi belirteçlerin gerçekten Bitcoin tarafından desteklenip desteklenmediği doğrulanabilir. Merkezi olmayan finans uygulamaları, Wrapped Bitcoin rezervlerini denetlemek için ihtiyaç duydukları bilgileri, emanetçinin Bitcoin blok zincirindeki BTC bakiyesini her 10 dakikada bir kontrol eden bir Chainlink oracle ağından alır.
Buna ek olarak, rezerv kanıtları, geniş endüstri stratejilerine uyan kendi kendini düzenleyen bir yaklaşım olarak düzenleyicilere hitap etmektedir. Ayrıca, borsaların tüketici mevduatlarını yeterli varlıkla karşılayamamasının getirdiği güven eksikliğinin giderilmesi de ürünün benimsenmesine katkı sağlıyor.
Ayrıca kullanıcılar, bir Merkle ağacı Hashing yaklaşımı kullanarak rezerv kanıtı denetiminin şeffaflığını bağımsız olarak doğrulayabilir. Benzer şekilde, yatırımcılar, belirli kurumların müşteri varlık yönetimi uygulamaları hakkında ilgili verileri elde etmek için bir durum tespiti aracına sahip olacak ve bu da fon kaybetme olasılığını azaltacaktır. Aynı zamanda, kullanıcılar emanetçilere güvenmeye başlar ve bu da, daha fazla müşteriyi elde tutma konusunda yardımcı olur.
