Merkez Bankası Dijital Para Birimleri ya da orijinal adıyla Central Bank Digital Currency (CBDC) adından da anlaşılacağı üzere, ülkelerin merkez bankaları tarafından oluşturulan ve yasalara bağlı olan resmi para birimine verilen addır.
CBDC’ler aslında günümüzdeki kâğıt paranın dijital ortama geçirilmiş şeklidir. Tıpkı kâğıt paralarda olduğu gibi merkez bankaları tarafından dağıtılır ve fiyat para birimi olarak kullanılır. Yani tıpkı kâğıt paralarda olduğu gibi dijital para birimi de merkez bankasının finansal sistemine göre hareket etmektedir ve kullanımı merkez bankasındaki arkasındaki egemen hükümete güven gerektirir.
CBDC ve bu tarzdaki dijital paralar, Bitcoin (BTC) veya Ethereum (ETH) gibi gerçek kripto paraların patlamasından sonra duyulmaya başlayıp bunlardan ilham alsa da aslında bunlardan daha farklı bir yapıya sahiptir. Sağlayıcı hala merkez bankaları olduğu için aslında kâğıt paradan tek farkı dijital ortama taşınmış olmasıdır. Yani kısacası Türk lirası, Euro veya Amerikan dolarında gibi ülkelerin fiyat para birimleri olarak kullanılmaktadır.
Ekim 2022 itibariyle İngiltere, Amerika Birleşik Devletleri gibi birçok ülke bu konuda denemeler yapsa da henüz hiçbiri halka açık değildir. Çin Halk Bankası uluslararası anlaşmalarla bu kapsamda adımlar atsa da henüz Elektronik ödemeler gibi konular dışında kullanılmamaktadırlar.
CBDC’ler kripto para gibi blokzincirlere benzer şekilde dağıtılmış veri tabanı kullanabilseler de gerçek kripto para birimleri olarak kabul görmemektedirler. Bunun ana sebebi, para birimi her ne kadar dijitalleşmiş olsa da hala geleneksel para birimlerinde olduğu gibi ihraç eden merkez bankalarına tam kontrolle bağlı olmasıdır. Merkeziyetsizlik ilkesini sağlamayan CBDC’lerin değerleri halkın hükümete güveninden başka hiçbir şey tarafından desteklenmemektedir. Yine de bu politikanın izlenmesi ve desteklenmesinde üçüncü tarafa ihtiyaç duymadan iki kişi arasındaki para transferini kolaylaştırma gibi avantajlarının bulunması ve hükümet tarafında ise para birimi üzerinde hızlı ve mutlak kontrol sağlayarak para politikalarının verimini arttırma düşüncesi bulunmaktadır.
